Pietje Bell, de verfilming uit 2002 van een populaire serie kinderboeken uit 1914 , zou een nieuwe leeftijdsindicatie moeten krijgen: 12+. Wat is hier mis mee?
Ontlezing van ouders
Enkele ouders van nu zitten midden in hun eigen ontlezing en leunen voor de vrijetijdsbesteding van hun kroost volledig op het aanbod van films, TV, Netflix en games. Amusement dus. Entertainment. Prima, het is een keuze. Toch laten ze wat liggen.
Wat ouders over het hoofd zien is dat kinderen recht hebben op een eigen cultuur met ‘foute’ kinderen. Als ouder zou je kunnen overwegen om het gedrag van bepaalde snoeshanen te ‘veroordelen’ en vervolgens je kind wat bijbrengen over waarden. Of normen. Moet je wel zelf af en toe met je kind meegaan in film, game, TV-serie of boek. Dat laatste medium is bij de huidige 20-ers en 30-ers een beetje buiten de radar aan het vallen. Goed dat we in de jeugdliteratuur altijd bengels van kinderen hebben als Pietje Bell.
Slechte kinderen
Van ouders mag je verwachten dat ze aan opvoeding doen: daar zijn het ouders voor. Die van mij deden dat ook en daar ben ik achteraf blij mee. Ze hadden oog voor kinderboeken: die kreeg ik met enige regelmaat cadeau. Bij mijn neefjes vlogen de stripboeken in de rondte. Mijn vriendje had die serie van Pietje Bell dus ik heb er een paar gelezen. Kinderboeken waren voor ons ook amusement want we hadden die overkill van de miljarden verslindende entertainment-industrie nog niet.
Manipulatie
Wij hadden thuis wel strips en boeken binnen handbereik. Op school beschikten de leraren over jeugdliteratuur. Daar lazen ze uit voor. Zo werd duidelijk welke kinderen niet deugden en welke wel. In Zwarte zwaan van Gideon Samson lees je over Rifka, een kind dat echt niet deugt. Huiveringwekkend hoe ver een kind in haar gedrag kan gaan. Dat ontstijgt het kwajongensgedrag van Pietje Bell enigszins. Psychologisch drama dus waarin ruimte is voor manipulatie. En is dat acceptabel? Hebben we hier te maken met een eigentijdse vrouwelijke Pietje Bell?
In kinderboeken komen ouders er over het algemeen niet zo goed vanaf. Dat weten ze niet allemaal omdat ze geen kinderboeken lezen. Veel leraren ook niet btw. De generatie 50 plus moet dus aan de bak. Wie af en toe een kinderboek leest, weet dat je soms een aanleiding hebt om met een kind in gesprek te gaan over het gedrag en de taal van de personages uit het verhaal.
Soms kunnen jouw waarden of jouw normen gespreksonderwerp zijn als je uit kinderboeken voorleest of met je kind meeleest. Kinderboeken zijn hier vaak heel geschikt voor. En dat is nog maar 1 van de functies van kinderboeken: de pedagogische. Pak je kans opa en oma! Jullie weten nog wat voorlezen is en kennen de waarde van dit medium. Veel ouders komen nu niet verder dan zeuren bij een commissie om een kinderfilm het label 12+ te geven. Dikke kans overigens dat kinderen van 12+ die film veel te kinderachtig vinden en hem links laten liggen. Weg moeite, energie en geld.
Geweld
Kunnen kinderen van 12+ het ‘gewelddadige gedrag’ van die straatjochies uit de vorige eeuw zelf wel plaatsen? Hebben ze voldoende meegekregen in hun opvoeding om zich te distantiëren van ongewenst gedrag? De krant laat zien dat er kinderen zijn die feit & fictie niet zo goed kunnen scheiden en gaan met messen naar school. Ook op straat belagen straatschoffies onschuldige leeftijdgenoten en volwassenen. Waar leren kinderen van nu dat geweld nergens toe leidt als alleen ellende? In die schitterende schiet-games? Op school? Thuis?
Lees eens een boek als Bizar van Sjoerd Kuyper. Niet schrikken hoor want de ouders deugen niet (kapitalisten) zodat hun dochter Sallie Mo (ja, wéér een meisje) met een geweer haar twee jongere broertjes gijzelt in een bunker in de duinen. Er valt gelukkig ook veel te lachen in dit boek. Mocht het ooit verfilmd worden dan is waarschijnlijk 18+ de norm.
Meelezen en Voorlezen
Dus is voorlezen en af en toe een praatje hebben over wat wel en niet door de beugel kan, altijd te verkiezen boven censureren of het verplaatsen naar een oudere leeftijd. Kijk mee in de wereld van kinderen en ga in gesprek. Pak je kans ouders, leraren en grootouders en ga voorlezen!
Voor suggesties kun je terecht bij de lijsten van Frappante Fragmenten: een actuele selectie uit het aanbod.